Sir Robert Laird Borden

Sir Robert Laird Borden (1854-1937) był kanadyjskim przywódcą politycznym i premierem, który prowadził swój kraj przez I wojnę światową i dzięki sprytnym negocjacjom osiągnął równy status Kanady z Anglią w ramach Wspólnoty Narodów.

Robert Borden urodził się 26 czerwca 1854 roku w Grand Pré w Nowej Szkocji, jako potomek amerykańskich emigrantów. Kształcił się w Acacia Villa Seminary w Horton, Nowa Szkocja, a w młodości wykładał w Glenwood Institute w Matawan, N. J. Po powrocie do rodzinnej prowincji w 1874 rozpoczął studia prawnicze, a w 1878 został powołany do palestry. Borden praktykował najpierw w Halifax, potem w Kentville, a następnie ponownie w Halifax, gdzie w 1889 roku został szefem własnej kancelarii prawniczej. Wydawał się zmierzać do udanej kariery jako prawnik, dopóki nie zainteresował się polityką.

lider Partii

w 1896 roku Borden został wybrany do Izby Gmin jako konserwatywny poseł z okręgu Halifax. Partia zaczynała 15-letni okres w opozycji, a w ciągu kilku lat Borden zyskał sobie poważaną reputację w Parlamencie. Lider partii, Sir Charles Tupper, był doughty fighter, ale stary i nieco zdyskredytowane w niektórych dziedzinach, a po jego klęsce w wyborach powszechnych 1900 było ogólne wrażenie, że jego kariera jest skończona. Z pewnością Borden nie przewidział, że będzie następcą Tuppera i z wielkim zaskoczeniem zobaczył, że partia zwraca się do niego. Jego pierwsza reakcja na ofertę była negatywna, ale ostatecznie zgodził się przyjąć stanowisko na rok. Rok rozciągał się na dwa, a potem trzy, a Borden wkrótce stał się stałym liderem Partii Konserwatywnej.

kadencja Bordena nie była ani łatwa, ani od razu udana. W latach 1904 i 1908 Konserwatyści zostali zdecydowanie pokonani przez Sir Wilfrida Lauriera i liberałów, a Borden wywarł niewielki wpływ na kraj. Problemem, który ostatecznie doprowadził Bordena do władzy, była wzajemność ze Stanami Zjednoczonymi. Rząd Lauriera wynegocjował traktat ze Stanami Zjednoczonymi w 1911 roku, akt, który przestraszył kanadyjskich biznesmenów i producentów, którzy tak długo byli osłonięci wysoką taryfą polityki krajowej. Borden znalazł swój problem, a wraz z nim zdobył ogromne poparcie ze strony „interesów”, zebrał tysiące niezadowolonych liberalnych wyborców i odniósł wyraźne zwycięstwo w wyborach powszechnych w 1911 roku.

szef rządu

rząd Bordena nie był szczególnie silny. Jego reprezentacja Quebecu była słaba, a sprawy finansowe wielu angielsko-Kanadyjskich Ministrów nie były prowadzone etycznie. Sam Borden był bez zarzutu, ale najwyraźniej brakowało mu bezwzględności koniecznej do zostania premierem pierwszej klasy. Mimo to w księgach statutowych zaczęły pojawiać się przepisy dotyczące kolei i reformy służby cywilnej, a milicja została zreorganizowana i usprawniona. Nawet spowolnienie w biznesie, które rozpoczęło się w 1911 roku, nie wystarczyło, aby całkowicie stłumić entuzjazm w Kanadzie.

kryzys w I Wojnie Światowej

wybuch wojny w 1914 roku również nie zmienił nastroju. Rząd Bordena natychmiast zaoferował kontyngent, zmobilizował go z imponującą szybkością i wysłał do Anglii w największym do tej pory konwoju, który przepłynął Atlantyk. Nikt nie spodziewał się długiej wojny, ale zanim pierwsze doniesienia o ofiarach zaczęły napływać do Ottawy z Francji wiosną 1915 roku, niewielu mogło wątpić, że walka będzie trudna. Zadanie Bordena było ogromne. Musiał zorganizować rząd na wojnę, zadanie, które nigdy nie zostało zrealizowane. Musiał dopilnować, aby przemysł był nastawiony na maksymalną produkcję, zadanie, które było dobrze wykonane. Przede wszystkim musiał ożywić Kanadyjczyków, zarówno Francuzów, jak i Anglików.

zadanie to nie zostało zrealizowane; w rzeczywistości rewers miał miejsce w Quebecu. Borden nie rozumiał Kanadyjczyków i pozwolił na nieudane rekrutowanie w tej prowincji. Niewielu francusko-kanadyjskich oficerów otrzymało ważne komendy, Patronat był powszechny, a uprzedzenia etniczne opanowały naród. Cały kryzys przyszedł do głowy w 1917 roku, kiedy Borden zdecydował, że pobór jest niezbędny do wzmocnienia wojsk Kanady na froncie. Quebec był przeciwny poborowi, a po nieudanych próbach zjednoczenia z Laurierem w koalicji, zdecydował się na koalicję bez Quebecu. Do października 1917 miał swój rząd związkowy i ustawę poborową, a w grudniu 1917, po rażąco rasistowskiej kampanii prowadzonej przez jego partię, uzyskał Odnowiony mandat. Kanada była mocno podzielona, a ironią sytuacji było to, że poborcy nie dotarli na front w wystarczającej liczbie, aby mieć poważne skutki przed końcem wojny.

stosunki z Wielką Brytanią

Borden osiągnął większy sukces w stosunkach z Brytyjczykami. Był zbulwersowany odkryciem, że Kanada jest traktowana jako kolonia zaściankowa, pomimo ogromnych wysiłków wojennych narodu. Po ciężkich negocjacjach przyznał Brytyjczykom, że Kanada ma równy status kraju macierzystego. Zdobył również głos w radach Imperium, reprezentację na konferencji pokojowej i oddzielną reprezentację w Lidze Narodów dla Dominium. Nie były to żadne podłe osiągnięcia.

pod koniec wojny Borden był wyczerpany swoją pracą i wkrótce zaczął szukać uwolnienia. W 1920 roku przekazał obowiązki premiera Arthurowi Meighenowi i przeszedł na spokojną emeryturę. Jednak w następnym roku został ponownie powołany do roli kanadyjskiego delegata na konferencji waszyngtońskiej 1921-1922, a w 1930 był reprezentantem Kanady w Lidze Narodów. W międzyczasie pisał o kwestiach konstytucyjnych i pełnił funkcję dyrektora wielu prywatnych firm. Sir Robert Borden— pasowany na rycerza w czerwcu 1914 roku-zmarł w Ottawie 10 czerwca 1937 roku.

Czytaj dalej

źródłem informacji na temat Bordena jest Henry Borden, ed., Robert Laird Borden: his Memoirs (2 vols., 1938). Roger Graham, Arthur Meighen (3 vols., 1960-1966), podaje także informacje o Bordenie.